Şöyle başlayalım. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy nihayet Çarşamba günü ‘zafer planı’nı Ukrayna parlamentosuna sundu. Bir aydan fazla bir süredir uluslararası gözlemciler kafa yoruyordu. Ukrayna'nın savaşı nasıl sonlandırmayı, hatta kazanmayı planladığı merak konusuydu. Sonuçta, en azından Doğu Ukrayna'da durum Ukrayna açısından dramatik bir şekilde kötüleşiyor.
* * * *
Ukrayna, doğu Donbas'ta daha fazla toprak kaybediyor. Kış yaklaşıyor. Zorlu bir kış mevsimi yaşanacak. Ukrayna'nın elektrik altyapısının yüzde 70'inin yok olduğu söyleniyor. Savaşın sona ermesi için Ukrayna’nın acilen umuda ihtiyacı var. Zelenskiy, zafer planını Eylül ayı sonunda ABD Başkanı Joe Biden ve iki başkan adayına sunmuştu. Ayrıca konsepti Batılı ortaklarıyla da görüşmüştü.
* * * *
Ancak şimdi kamuoyuna açıkladığı planın oldukça düşündürücü olduğu görülüyor. Çünkü Ukrayna’nın Putin'le müzakereye güçlü bir pozisyonda girip giremeyeceği Batı'nın elinde. Ama Batı'nın Ukrayna'ya verdiği destek şu anda her zamankinden daha kırılgan. Bu, acı bir farkındalık. Bu aynı zamanda ‘zafer planı’nın gerçek arka planı.
* * * *
Zelenskiy, halkına ve Batı'ya savaşın biteceğine dair umut vermek ve tünelin sonunda bir ışık göstermek istiyor. Ve ona göre bu umut, Ukrayna'nın yeterli desteği alması halinde o kadar da uzakta değil. Bu ‘zafer planı’ Ukrayna'nın kazanmasının önünü açar mı? Zor görünüyor. Çünkü Batı'ya yönelik maksimum talepler, Rusya'ya yönelik maksimum pozisyonlar. Bu da planın pek bir işe yaramayacağını gösteriyor.
* * * *
‘Zafer planı’ beş madde ve üç gizli ek belgeden oluşuyor. Gizli ekler "matematiksel-askeri bileşeni", örneğin Ukrayna'nın alması gereken silahların miktarlarını ve türlerini içeriyor. Planın ilk dört maddesi savaş sırasında hayata geçirilmesi amaçlanıyor. Beşinci madde savaşın bitiminden sonraki döneme yönelik. Ukrayna koruma garantisi olarak NATO'ya katılmak istiyor. Güvenlik garantisi, yani Rusya'nın tekrar saldırmayacağına dair güvence istiyor. Bu garantileri yalnızca NATO sağlayabileceğinden hareket ediyor.
* * * *
Ancak şu ana kadar Batı'da bu konuda ittifak yok. Ukrayna'nın derhal NATO'ya katılması zor. Zelenskiy Perşembe günü Brüksel’de Avrupa Parlamentosu’nda Zafer Planı’nı önce AB ve NATO ülkeleri devlet, hükümet başkanlarına sundu. Daha sonra birkaç kilometre kuzeydeki NATO karargahında üye ülkelerin savunma bakanlarıyla da biraraya geldi. Her türlü dayanışma ifadesiyle desteklenmiş olsa da planın her iki yerde de duvara çarptığı söyleniyor.
* * * *
Alman Frankfurter Allgemeine Zeitung gazetesi de zaten görüşmeleri sıcağı sıcağına ‘Zelenskiy duvara çarptı’ başlığıyla duyurdu. NATO’nun yeni genel sekreteri Hollandalı Mark Rutte de ‘NATO tamamen Ukrayna’nın arkasında ama bu planın tamamını desteklediğimi söyleyeceğim anlamına gelmiyor’ demiş. Zelenskiy de daha önce Washington'da sonra da dolaştığı Avrupa başkentlerinde Zafer Planı’nı açıkladığında aldığı karışık tepkilerden bunu hissetmemesi mümkün değil.
* * * *
Zelenskiy, ülkesinin NATO üyesi olamaması halinde nükleer silahlarla yeniden silahlandırmakla da tehdit ediyor. ‘Nasıl bir çıkış yolumuz var? Ya Ukrayna nükleer silahlara sahip olacak ya da bir tür ittifak içinde olmamız gerekecek’ diyor. ABD ve Almanya, ittifakı Rusya ile savaş endişesiyle yakın zamanda NATO üyeliğine karşı çıkmaya devam ediyor. Diğer birçok NATO üyesi, acil bir davet talebini gerçekçi bulmuyor. Elbette Zelenskiy bunu biliyor. Özetle ‘Zafer Planı’ şu anda tünelin sonundaki ışığı göstermiyor.