Fransa'da ne oluyor? Olanlar açıklanabilir mi? Daha sağa, yabancı düşmanlığına doğru mu sürükleniyor? Erken seçimin ilk turunda her üç Fransız seçmenden biri Marine Le Pen'in Ulusal Birlik’e (Rassemblement National) oy verdi. Bu bir sinyalden daha fazlası, bu bir fırtına. Le Pen’cilerin iktidara gelme tehlikesi hiçbir zaman bu kez, yani 7 Temmuz'da, ikinci turdan sonra olduğu kadar büyük olmamıştı. Ve salt çoğunluğu alamasalar bile aşırı sağ dünya görüşleriyle parlamentoda büyük ses getirecekleri muhakkak.

Detaya pek gerek yok. Pazar günkü ilk turda aşırı sağ popülist parti yaklaşık yüzde 33, Sol kanat partilerinin geniş bir ittifakı Yeni Halk Cephesi yaklaşık yüzde 28; Başkan Macron'un merkezci Rönesans partisi ve müttefikleri yaklaşık yüzde 20; ve ana akım muhafazakarlar yalnızca yaklaşık yüzde 6,7 oy aldı. Pazar günkü katılım oranı yaklaşık yüzde 67 oldu; bu, 2022'deki son parlamento seçiminin ilk turundaki yüzde 47,5'in çok üzerindeydi. İkinci tur oylama için Pazar günü tekrar sandık başına gidilecek.

Evet Fransa sağa sürükleniyor. Ama sürüklenme derinliği ne kadar? Şöyle söyleyelim. İlk turdaki sonucu nasıl anlamlandıracağız? Pazar günü yayınlanan bir araştırma, aşırı sağcı popülist partinin seçmen tabanını ne kadar genişlettiğini açıkça ortaya koydu. Seçim öncesinde Ipsos anket enstitüsünün 10.000 kayıtlı seçmenden oluşan temsili bir örnekleme üzerinde gerçekleştirdiği araştırma Ulusal Birlik seçmenlerinin artarken çeşitlendiğini ortaya koydu. Partinin işçilerin yani mavi yakalıların oylarının yüzde 57'sini aldığı anlaşıldı.

IPSOS anket enstitüsünün analizine göre, aşırı sağın seçmen tabanının ‘önemli ölçüde‘ genişledi. Emekliler, kadınlar, 35 yaş altı kişiler, yüksek gelirli seçmenler ve büyük şehir sakinleri arasında aşırı sağın oyları yüzde 15 ila 20 puan arasında arttı. Sol görüşlü Libération gazetesi, Marine Le Pen'in Ulusal Birlik partisine atıfta bulunarak başyazısında, "On iki milyon vatandaşımız açıkça ırkçı ve Cumhuriyet karşıtı olan aşırı sağ bir partiye oy verdi" diye yazdı. Muhafazakar Le Figaro gazetesinde yer alan başyazıda, "Tarihçiler bu duruma baktıklarında tek bir kelime bulacak: felaket!" ifadesini kullandı.

New York Times gazetesi de ‘Ulusal Birlik'in zaferi, partinin Fransız siyasetinin kenarlarından Fransa Cumhuriyeti'nin yaldızlı koridorlarına uzanan yıllardır süren yolculuğunun neredeyse tamamlandığının bir başka işaretiydi. Parlamento seçimlerinin ilk turunda oyların yüzde 18,68'ini aldığı 2022'den bu yana oy payını neredeyse ikiye katladı‘ diyerek Fransız aşırı sağın yükselişini dün iki cümle özetlemiş. Mecliste mutlak çoğunluk için bir partinin 289 sandalyeye ihtiyacı var. Fransa'nın ana anket enstitüleri, Ulusal Birlik’in ikinci turda 240'a 310'a kadar kazanabileceği yönünde temkinli tahminler yayınlıyor.

İkinci tur sonuçlarını tahmin için ilk tur sonuçlarını kullanmanın, Fransa'nın seçim sisteminin doğası gereği her zaman yanıltıcı olduğu biliniyor. Ama en olası iki sonuç şöyle olabilir. A) Yalnızca Ulusal Birlik mutlak çoğunluğu kazanırsa Macron'un aşırı sağın adayı 28 yaşındaki Jordan Bardella’yı başbakan olarak atamaktan başka seçeneği yok. Bardella hükümeti kuracak. Bu da Fransa’yı aşırı sağcı bir partinin yönetmesine yol açacaktır. B) Ulusal Birlik mutlak çoğunluğu sağlayamazsa Macron, kendisine çıkan sağ ve soldaki iki büyük blokla yönetilemez bir meclisle karşı karşıya kalacak.

Sol L'Humanité gazetesinin başyazısı aşırı sağ için ‚‘Felaket hiç bu kadar yakın olmamıştı. Bunu durdurmak için hala zaman var‘ diyor ama ikinci turda en muhtemel sonucun, ne aşırı sağın ne de solun çoğunluğu elde edemeyeceği tıkanmış bir Parlamento olacağı yönünde görüşler şimdilik ağır basıyor. Tabii Almanya'da da endişe büyük. Paris'in artık Almanya ile birlikte AB'nin en önemli ortağı olmayacağına dair endişeler var. İkinci tur seçimin sadece Fransa için değil, açıkça tüm Avrupa için yön verici bir karar olduğu düşünülüyor. Fransızlar, yüzyıllar süren hayali ihtişamın ardından acı bir gerçekle karşı karşıya. Avrupa'nın ikinci büyük ekonomisi ve AB'nin tek nükleer silahlı gücü olan Fransa’da kararı seçmenler verecek.