İçinde yaşadığımız zaman diliminde üzerinde en fazla tahribat yapılan sosyal kurumlardan biri olan aile ile ilgili onlarca farklı tanıma ulaşabilirsiniz. Modern zamanlarda aile dediğinizde çekirdek aile akla gelmektedir. Çekirdek aile; anne, baba ve evlenmemiş çocukların aynı evi paylaştığı toplumun en küçük parçasıdır. Toplumun en küçük parçası olan aile kurulurken bu müessese sağlıklı bir şekilde şekillendirilmelidir. İyi bir başlangıç yapmak için iyi bir hazırlık dönemi geçirmek gerekir. Bu hazırlık aşaması çeşitli eğitim, seminer ve kişiye özel danışmanlıklarla mutlaka desteklenmelidir. Nasıl ki bir araba kullanabilmek için veya bir işin bir projenin başına yönetici olarak atanabilmek için kişinin ehliyetine, diplomasına veya yetkinliklerine bakılır, öyle de aile kurulurken de kişiler bir kurs ile ya da aile büyüklerinin özel takibi ile bir eğitimden geçirilmelidir. Bireyler evlilik hayatında karşılaşılması muhtemel tüm durumlara hazırlıklı hale getirilmelidir.

Çoğunlukla aile ve evlilik üzerine yapılan çalışmalar ve konuşmalar aile kurumunda düzen bozulduktan sonra düzeltme amacı ile yapılmaktadır. Aile ile ilgili çalışmaların sorunların çıkmasını engelleyecek şekilde kurgulayarak yapılması daha doğru olacaktır. Zemin etüdü yapılmış, malzemeden çalınmamış ve iyi inşa edilmiş bir yapı yüz yılı belki de daha fazlasını görebilir. Sorunlar analiz edilirken çoğunlukla yapılan kısa evliliklerin sebeplerinin analiz edilmesi olmaktadır. Bu analiz sürecinde uzun ve sağlıklı evliliklerin sırları çözümlenirse ve bunlar modellenirse daha verimli sonuçlar alınabilir.

Uzun ve sağlıklı süren bir evlilik hayatı için evliliğin kurulum aşamasında eşlerin birbirini tanımalarına fırsat verilmelidir. Ayrıca eşlerin bu süreçte birbirlerini tanımak için gayret göstermesi gerekmektedir. Yunus Emre’nin de dediği gibi “Gelin tanış olalım, işi kolay kılalım, sevelim sevilelim, bu dünya kimseye kalmaz”. Eşlerin birbirinin kişilik ve karakter özelliklerini tanıması ile tanışma süreci başlayabilir. Kendini gizlemeden ve maske takmadan yapılacak olan tanışma sürecidir faydalı olan. Kişilerin kendilerini daha net bir şekilde yansıtabilmelerini sağlamak için kişilik testlerinden yararlanılabilir. Böylece kendimizin ve karşımızdaki kişinin güçlü veya zayıf yanlarını keşfedebiliriz. Nasıl kendimizi olduğumuz gibi kabul ediyorsak karşımızdaki kişiyi de olduğu gibi kabul edebiliriz. Böylece karşımızdaki kişiyi değiştirme gayreti içerisine girip bizim gibi olmasına zorlamamalıyız. Herkesi özellikleriyle kabul edip iyi ilişkiler kurma gayretiyle sistem oluşturmaya çalışmalıyız. Farklı ailelerden ve kültürlerden gelen iki farklı bireyin bir araya gelerek aile oluşturması bambaşka bir sistemin oluşması demektir. Ayrıca kurulan bu yeni sistemin önceki ailelerle ilişkileri de sağlıklı bir şekilde devam etmelidir. Kayın ailelerin yeni sistemi olumlu beslemeleri için ilişkilerin yerinde kurgulanması gerekmektedir. Yeni kurulan ailenin üyeleri talep ettiği zaman yanlarında olmayı severek ve isteyerek kabul etmeli müdahil olunmasının istenmediği durumlarda ise uzakta kalabilmeyi başarabilmelidir.

Kısacası ailenin uzun soluklu ve sağlıklı bir şekilde bir ömür boyu devam edebilmesi için iyi yapılandırılması gerekmektedir. İlişki yönetimi, finans yönetimi, mekân yönetimi ve kriz yönetimi adına aile kurumunun bir stratejisinin olması çok önemlidir. Karşılaşılabilecek yeni durumlara karşı senaryoların oluşturulması faydalı olacaktır. Tabi ki her durumu önceden öngörmek ve bunun için senaryo geliştirmek her zaman mümkün değildir. Ailenin her zaman yanında olacaklarını bildikleri bir aile danışmanını önceden aralarında anlaşarak belirlemek kriz zamanlarının sağlıklı yönetilebilmesi açısından önemlidir. Sadece kriz anlarında danışılan değil karşılaşılan yeni durumlarla başa çıkma noktasında görüşü alınabilecek birisi olmalıdır. Bu danışman bilgi ve görüşlerine güvenilen gönüllü bir kişi olabileceği gibi kurumsal bir aile danışmanı da olabilir.

Birçok önleyici çalışmadan bahsedebiliriz. Ancak aile içinde çıkabilecek sorunların giderilmesinin konuşulduğu kadar kolay olmayacağı unutulmamalıdır. Bazen yaşanılan sorunların çözüme kavuşturulması yeterli olmayabilir. Örneğin aile içinde yaşanan bir şiddet olayı eşlerin birbirine olan güven duygusunun kaybolmasına, aralarındaki sevginin zarar görmesine sebep olabilir. İşte bu yüzden sorunların çıkmaması sorunların çıktıktan sonra çözümlenmesinden daha kıymetlidir.

Evlilik ile kurulan aile kurumunun üyelerinin hem maddi hem de manevi beklentileri vardır. Evliliğin fizyolojik, psikolojik, sosyal ve kültürel etkilerini bilerek aile kurumunun oluşturulması önemlidir. Bu beklentilerin karşılıklı olarak net bir şekilde ifade edilmesi önemlidir. Bu da sağlıklı bir iletişim ile mümkündür. Sağlıklı bir şekilde kurulan iletişim kurulan aileyi huzurlu bir yuvaya dönüştürebilir.

Evlilik eşlerin karşılıklı olarak birbirine yapacağı fedakarlıklar olarak düşünülmemelidir. Her bireyin elini taşın altına koyduğu bir birliktelik olmalıdır. Tarafların yapacağı maddi veya manevi fedakârlıklar bile aile içinde yapılan toplantılarla şekillendirilmelidir. Sağlıksız bir ilişkiyi sürdürmek için sürekli taraflardan birinin yapacağı bir fedakârlık zamanla “ölü evliliklerin” oluşmasına sebep olacaklardır. Eşlerin bu süreci iyi yönetmeleri için alacakları tüm kararları aile meclisinde almaları ve kararlarının arkasında durmaları birlikte hareket kabiliyetini artıracağı gibi ben yerine biz olmayı da sağlayacaktır.

Kuruluş aşamasında iyi planlanan ve üzerine emek harcanana aile yapısının ufak problemle sarsılması ve yıkılması düşünülemez. Ailelerin olumsuzluklarla karşılaşmaması, problemlerin hiç olmaması düşünülemez. Eğer öncesinde kriz planı varsa aile krizden daha da güçlenerek çıkar. Bir plan yoksa sonuç malum. Yeni kurulacak ailelere veya devam eden ailelerin günlük, haftalık, aylık ve yıllık bakımlarını ihmal etmemelerini tavsiye ederim. Güzel bir söz, ufak bir hatırlanma ve güzel bir hitapla nelerin değişebileceğini bilerek hareket edilmelidir. Mutlu, huzurlu bir yuva için tüm emeklere değer. Soru görüş ve önerilerinizi bekler, mutlu bir yuva temenni ederim.

Dr. Abdulrezzak ÇİL
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Uzmanı ve Aile Danışmanı

[email protected]