Melen bitmezse İstanbul biter

Kurak geçen sonbahar aylarının ardından aralık ayında da yağış miktarının az olması nedeniyle İstanbul'a su sağlayan barajlarda doluluk oranları her geçen gün azalıyor. İSKİ verilerine göre ölçülen doluluk oranı yüzde 30.3 oldu. Bu oran son 10 yılın en düşük doluluk oranı olarak kayıtlara geçti. Geçtiğimiz yıl bu tarihlerde barajlardaki doluluk oranı yüzde 52.84 olarak ölçülmüştü. İSKİ Genel Müdür Yardımcısı Bülent Solmaz, “Su seviyemizin yüzde 30'un altına düşmesine rağmen kısa ve uzun vadede İstanbul için bir su sıkıntısı görmüyoruz” açıklamasını yaptı.

2016'da bitirilecekti

İstanbul'a su sağlayan barajların alarm vermeye başlamasının ardından İBB'den yeni bir açıklama geldi. “Nüfusu göçe bağlı olarak hızla artan, günümüzde dünyanın önemli şehirleri arasında olması sebebiyle nüfus hareketi de yoğun olan İstanbul’un su ihtiyacı da her geçen gün artıyor” denilen açıklamada, “Kışın günde yaklaşık 2,8-3 milyon metreküp civarında su tüketimi yapılan kentte, bu oran yaz aylarında 3,2 milyon metreküplere kadar çıkıyor. Tarihten günümüze kadar İstanbul’a hep su taşınmış. Bugün kendi barajları dışında kente su sağlayan kaynakların başında Melen sistemi geliyor. İstanbul’a su sağlamak amacıyla 1990 yılında Bakanlar Kurulu kararı alınarak geliştirilen Melen Barajı’nın projeleri, DSİ Genel Müdürlüğünce 2011 yılında onaylandı. 2012 yılında inşaatına başlandı. 2016 tarihinde de bitirilmesi planlanıyordu. Ancak baraj gövdesinde su tutulmasına engel olacak derecede çatlaklar oluşması nedeniyle projenin revize edilmesi gerektiği ortaya çıktı. 2016 yılında bitmesi gereken Melen sisteminin; gelinen noktada DSİ tarafından gerekli iyileştirmelerin yapılmasının ardından planlanandan on yıl sonra, yani 2026 yılında tamamlanması öngörülüyor” denildi.

Maliyeti çok büyük

İstanbul’a su temini için öne çıkan Melen projesinin bir baraj ve üç büyük su isale hattından oluştuğu belirtilen açıklamada, “Barajda toplanan su, üç isale hattı ile İstanbul’a taşınıyor. Bugün, İstanbul’un içme suyunun yaklaşık üçte biri Melen’den geliyor denilebilir. Ancak, su şu anda; önce barajda toplanmak yerine, baraj yapılamadığı için doğrudan Melen Çayı’ndan çekiliyor. Suyun, barajda toplanamaması ve doğrudan Melen Çayı’ndan çekilmesi de İSKİ için önemli bir elektrik maliyeti oluşturuyor. 2012 yılında ihale edilen baraj, 2016 ya da sonrasında tamamlanabilmiş olsaydı, İSKİ’nin maliyetleri artmayacaktı” denildi.

488 gün uzun bir süre

Yapılan açıklamada, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun 2019 yılında göreve geldikten sonra Melen projesinde inceleme yaptığı ve baraj inşaatındaki sorunlara dikkat çektiği hatırlatılarak, “Sorunların giderilmesi için kolları sıvayan İmamoğlu, barajdaki çatlaklarla ilgili görüntüleri İBB Meclisi’nde de paylaştı. Aksaklıkların giderilmesi için DSİ Genel Müdürlüğü harekete geçti, revize kararı alındı. Güçlendirme çalışmalarına Haziran 2020 tarihinde başlandı. Ancak, firmanın talebi doğrultusunda 2022 tarihinde güçlendirme işi DSİ tarafından feshedilerek, tasfiye edildi. 2023’ün Ocak ayında “Melen Barajı Revize Rehabilitasyon Proje Yapımı” ihalesi yapan DSİ’nin, bu işinin süresi ise 488 gündür. Bir nevi danışmanlık hizmeti olan bu iş sonrasında Melen Barajı’nda yapılacak çalışmalar netleşecek ve sonrasında inşa çalışmalarına başlanılacak. Küresel iklim değişikliği ve enerji krizi gibi hususlar dikkate alındığında, bu oldukça uzun bir süre ve İstanbul’un su arzı güvenliği için risk oluşturuyor” denilerek olası su tehlikesine dikkat çekildi.

İSTANBUL İÇİN ACİL ÖNEM ARZ EDİYOR

Açıklamanın sonunda, “Mevcut su kaynakları dikkate alınarak yapılan değerlendirmeye göre; İstanbul’un küresel iklim değişikliği sürecinden daha az etkilenmesi ve kuraklık durumunda su arzındaki kırılganlığın azaltılması için DSİ Genel Müdürlüğü tarafından 2026 yılında tamamlanması planlanan Melen Barajı’nın, belirtilen bu tarihten önce işletmeye alınması, İstanbul için acil önem arz ediyor. Çünkü, baraj tamamlandığında İstanbul’a yılda 1 milyar 77 milyon metreküp su temin edilecek. Bu nedenle İSKİ Genel Müdürlüğü, Melen Barajı’nın hiç zaman kaybetmeden işletmeye alınması amacıyla gerekli çalışmaların yapılması ve İSKİ ile teknik koordinasyonun sağlanması için DSİ Genel Müdürlüğü’ne talepte bulundu. Melen Barajı’nın devreye alınamaması nedeniyle fazladan harcanan enerji miktarı, İSKİ Genel Müdürlüğü’ne mali külfet yaratıyor. Barajın ivedilikle devreye alınması ve su tutması gerekiyor. İSKİ Genel Müdürlüğü bir yandan da Melen Barajı’nın devreye alınamaması nedeniyle İstanbul’un kısa, orta ve uzun vadede su ihtiyacının karşılanması amacıyla şehre yakın ve emniyetli bir rezervuar olan Sungurlu Barajı’nın yapımına, yatırım programında öncelik verilmesini de DSİ Genel Müdürlüğü’nden talep etti” denildi.

İSKİ TESPİT DAVASI AÇTI

Melen Barajı’nın, DSİ Genel Müdürlüğünce açıklanan süreler içinde tamamlanamayarak, devreye alınmaması nedeniyle, İSKİ Genel Müdürlüğü nezdinde meydana gelen zararın tespiti talebiyle Kocaali Sulh Hukuk Mahkemesi’nde tespit davası açıldı. Yapılan keşif sonucu düzenlenecek Bilirkişi Raporu bekleniyor. Bu arada barajın gövdesinde meydana gelen derin çatlaklar uzun süre tartışılmıştı.