Bugünkü konumuz psikoloji olsun dedim. Psikiyatri deyince Türkiye'de akla ilk gelen isimlerden olan kıymetli Prof. Dr. Nevzat Tarhan hocamız, mevsimlerin ve hava durumunun insan psikolojisi üzerindeki etkilerini anlattı.
Gelin Tarhan neler diyor ve ne konularda uyarılarda bulunuyor, birlikte okuyalım.
Bipolar bozukluğun, klinik muayene ile genellikle kolayca tanı konulabilen bir rahatsızlık olduğunu dile getiren Psikiyatrist Prof. Dr. Tarhan bu kişilerin bir günde 4 mevsim yaşayabildiklerini belirtti. Tarhan, “Genç yaşlarda manik dönemler geçiren bireylerde, ileri yaşlarda frontal demans adı verilen bir demans türü gelişebilir. Bu durumda hafıza genellikle korunur, ancak davranışsal değişiklikler ve karakter değişiklikleri yaşanabilir.” dedi.
İki uçlu mizaç bozukluğu
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, Bipolar bozukluğun Türkçede iki uçlu bozukluk veya iki uçlu mizaç bozukluğu olarak tanımlandığını kaydederek, “Duygu durum bozuklukları kategorisine girer. Psikiyatrik bozukluklar iki ana gruba ayrılır; düşünce bozuklukları ve duygu bozuklukları. Bipolar bozukluk da duygularda iki uç arasında gidip gelme halidir. Kişi, manik ve depresif dönemler arasında gidip gelir, yani ruh hali ve duygu durumu değişkenlik gösterir. İlginçtir ki bu rahatsızlık dünyada ilk kez Türkiye'de tanımlanmıştır ve Kayseri Gevher Nesibe Hastanesi'nin kuruluşunda önemli bir rolü vardır. Orada bulunan ılıcaların sularında lityum tespit edilmiştir. Lityum, bipolar bozukluğun tedavisinde kullanılan ana ilaçtır ve altın standart olarak kabul edilir. Bu ilaç orada bulunmuş ve hastane bu buluşa dayanarak geliştirilmiştir. Bu bilgi literatüre de girmiştir.” dedi.
Lityum günümüzde üretiliyor
Günümüzde lityum üretildiğini ifade eden Prof. Dr. Tarhan, “Ancak o dönemde doğal olarak bulunduğu için insanlar şifalı suları içmek üzere o bölgeye giderdi. Bu sular araştırıldığında, içerdiği hafif metal tuzları, özellikle lityum tespit edilmiştir. Lityum, günümüzde yüksek oranlarda pillerde kullanılmaktadır, ancak düşük dozlarda doğada bulunan bu tuz tedavi amaçlı kullanılabilir.” şeklinde konuştu. Bu ilacın, hastalığın nüksetmemesinde çok önemli bir rol oynadığını dile getiren Prof. Dr. Tarhan, “Akut dönemde yeterli olmayabilir, ancak koruyucu dönemde kullanımı çok işe yarar. Tabii ki bu ilaç hekim kontrolünde kullanılması gereken bir ilaçtır. Çünkü bütün ilaçlar gibi, doğru kullanıldığında hastalığı kontrol altına alır ve iyileştirir, yanlış kullanıldığında ise zarar verebilir.” dedi.
Bipolar bozukluk oldukça yaygın
“Dünyada depresyondan sonra en yaygın olan hastalık grubu bipolar bozukluktur. Bipolar bozukluk yüzde 5 oranında görülür.” diyen Prof. Dr. Tarhan, şu bilgileri de verdi: “Yani, yüz bin kişilik bir şehirde ortalama olarak 5 bin kişinin bipolar tanısı alması beklenir. Bipolar bozukluk, spektrum bozukluğu olarak değerlendirilirse, hafif ve düşük şiddetli alt tipleri de vardır. Yani yüzde 5 oldukça yüksek bir rakamdır. Depresyon ise bir toplumda genellikle yüzde 17 oranında görülür. Majör depresyon yaygın bir hastalıktır. Bipolar yüzde 5 oranında, şizofreni ise binde sekiz oranında görülür. Bipolar bozuklukta, eşik altı bipolar vakalar da mevcuttur. Örneğin, kişi bir günde dört mevsim yaşar gibi duygusal değişiklikler gösterebilir. Sabah çocuğunu severken, öğleden sonra ‘Allah belanı versin, seni niye doğurdum?’ diyebilir. Eğer bu durum sürekli hale gelirse ve bir mizaç haline gelirse, buna siklotimik mizaç denir ve bu kişiler bipolar hastalığa yatkın olabilirler.”