Önceki yazılarımda çocuğa yönelik istismar ve ihmalden, türlerinden, ensest ve pedofili gibi kavramlardan bahsetmiştim. Ancak çocuk istismarı oldukça kritik ve özel bir meseledir. Bu sebeple konuyu çok yönlü olarak değerlendirmek ve yazmak gerekir. Bugün çocuk istismarı ve ihmalinin sebepleri yani risk faktörleri arasında olan ‘Aileden’ bahsedeceğim. Risk faktörlerini bilmek, istismar oluşumunun önlenebilmesi, mağdur çocukların hızlıca tanı alıp tedavi edilebilmesi ve sonrasında oluşabilecek risklere karşı önlem alınabilmesi açısından fayda sağlayacaktır. Çocuk istismarı ve ihmali oluşumundaki nedenler arasında aileden kaynaklı, çocuktan kaynaklı ve toplumdan kaynaklı nedenler vardır. İlerleyen zamanlarda hepsine tek tek değineceğim.
Dünya genelinde yapılmış pek çok bilimsel çalışmada çocuğa yönelik istismar ve ihmal olgularında ailenin önemli bir etken olarak görüldüğü belirtiliyor. Aslında aile çocuğun güvendiği, kendisine zarar gelmeyeceğini inandığı ilk sosyal çevresidir fakat bazı ailesel özellikler çocuklar için risk oluşturuyor. Bunu kabaca aile yapısı olarak ele alıp değerlendirmek yerinde olacaktır.
Bazı aile yapılarında çocuğun yetiştirilmesinde, büyümesinde, gelişmesinde ve eğitiminde ‘şiddet’ kavramının anne/baba tarafından bir araç olarak kullanıldığını görüyoruz. Bu tip aile yapısında anne/babanın şiddeti bir istismar ve ihmal olarak görmemesi en çok karşımıza çıkan yapısal etkenler arasındadır.
Genel olarak ailelerin yapısından kaynaklı ortaya çıkan istismar ve ihmalin sebeplerine baktığımızda şunları görüyoruz: Anne ve babanın yaşı, eğitim düzeyi, sosyoekonomik durumu, çocuğa/çocuklara yönelik uyguladıkları disiplin yöntemleri, anne ve babanın baskıcı ve otoriter bir tutuma sahip olması, aile içi şiddet, ailedeki çocuk sayısı, anne/baba ilgisizliği, Ailede psikolojik sorunlar, alkol ve madde bağımlılığı, ailede istismar veya ihmal öyküsünün bulunması ve parçalanmış aile gibi birçok durum aile içi çocuk istismarı ve ihmaline sebep oluyor. Aileden kaynaklı nedenleri bilmek, istismar ve ihmalin önlenebilmesi, erken evrede ortaya çıkabilmesi ve uzun vadeli etkilerini sınırlayabilmek için önemlidir. Bir sonraki yazımda diğer nedenlerden bahsediyor olacağım..