Şöyle söyleyelim; Şu anda, küresel ilgi ağırlıklı olarak İngiltere ve Fransa'ya odaklanmış durumda. Özellikle de bu Pazar yani 30 Haziran ve 7 Temmuz’da yapılacak iki turlu erken seçim sonucunun Fransa'yı uzun süreli bir istikrarsızlık dönemine sürüklemesinden çekiniliyor. The Financial Times gazetesi daha da ileri giderek ‘Fransa bir sonraki Euro krizini tetikleyebilir‘ diyor. Fransa mali bir karmaşa içinde. Kamu borcu GSYİH'nın yüzde 110'u geçti ve geçen yıl yüzde 5,5'lik bütçe açığı verdi.
* * * *
Ekonomi gazetesi Nisan ayı sonlarında "Avrupa'mız ölebilir" diye uyaran Macron’un sadece birkaç hafta sonra AB'yi ölümcül bir krize sürükleme tehdidi oluşturan bir erken seçim çağrısı yapacağını kim bilebilirdi?‘ diye soruyor. Gazeteye göre, seçim sonunda siyasi aşırılıkların egemen olduğu bir meclis ortaya çıkabilir. Bu da Fransa'yı hızla bir ekonomik ve sosyal krize yol açacak savurganlık politikaların benimsenmesine yol açabilir. Fransa'nın çöküşü de hızla AB'nin sorunu haline gelir.
* * * *
Macron, ılımlı seçmenlerin kendi partisine çekebilmek için solun bölünmesini bekliyordu. Ama olmadı. Aşırı sağcı populist Ulusal Birlik şu anda anketlerde önde gidiyor. Sol bir koalisyon Yeni Halk Cephesi ikinci sırada yer alıyor. Macron'un merkezci ittifakı ise üçüncü sırada yer alıyor. 577 seçim bölgesinin her birinde, ilk turda yüzde 50'nin üzerinde oy alan aday hemen seçiliyor veya oyların yüzde 12,5'inden fazlasını alan adaylar ikinci tura kalıyor. İkinci turda en çok oyu alan aday kazanıyor. 577 sandalyeli mecliste her partinin hedefi en az 289 sandalye elde ederek salt çoğunluğa sahip olup kendi programını yürütebilmek.
* * * *
Aşırı sağın zaferini engelleme konusunda umutların bağlandığı Yeni Halk Cephesi veya ittifakı kuruldu. Sosyalist, Yeşil ve Komünist partilerin yanı sıra Jean-Luc Melenchon'un Boyun Eğmeyen Fransa'sından oluşuyor. Aslında aceleyle oluşturulan, çoğu birbirinden nefret edenlerden oluşan zoraki uzlaşı ittifakı. Manifestosu, asgari ücretin artırılması, temel malların ve enerjinin fiyatının dondurulması; tüm memurlara yüzde 10 zam yapılması, emeklilik yaşının yeniden 60'a düşürülmesi, ve gelir, mülk, zenginlik, miras üzerindeki vergi artışları. 2025 sonuna kadar 125 milyar Euroluk ek harcama planlıyorlar.
* * * *
Yeni Halk Cephesi seçimi kazandığı takdirde başbakan adayı da belli değil ama ittifaktaki Boyun Eğmeyen Fransa’nın lideri 72 yaşındaki Jean-Luc Melenchon, "Ülkeyi yönetmek niyetindeyim" diyor. Üç kez başkanlık seçimine katılmıştı. 2012'de yüzde 11, 2017'de yüzde 19,5 ve 2022'de yüzde 22 olmış, 2022’de ikinci tura çıkabilmek için neredeyse 400 bin oyu eksikti. NATO, AB ve Almanya karşıtı tutumuyla biliniyor. AB serbest ticaret anlaşmalarını “sonlandırmak” istiyor.
* * * *
Aşırı sağcı populist Ulusal Birlik‘i protesto etmek için binlerce kişinin katıldığı yürüyüşler yapılıyor. Sözleri Fransa'da hararetli tartışmalara yol açsa da 25 yaşındaki Fransız futbolcu Kylian Mbappe de "Aşırılar kapıyı çalıyor. Bütün gençleri oy kullanmaya, durumun ciddiyetinin farkına varmaya çağırıyorum‘ dedi. Onun sözleri bir fark yaratabilir mi? Fransız Kamuoyu Enstitüsü Ifop’un seçim öncesi son anketine göre, 18 ila 34 yaşları arasında aşırı sağcı populistlerden önemli bir uzaklaşma olduğu ortaya çıktı. Eğilim yüzde 31'den yüzde 27'ye inmiş. Ulusal Birlik’in arkasındaki durdurulamaz görünen ivme de yavaşlamış.
* * * *
Macron kaybederse ne olur? Macron, görev süresi dolmadan istifa etmeyeceğini söyledi. Siyasi analistler de istifa etmesini beklemiyor. Başkanın istifasının çok istisna olduğu söyleniyor. Bugüne kadar istifa eden tek başkan, 1969'da Senato reformuna ilişkin anayasa referandumunda ‘hayır‘ın ardından de Gaulle olduğu hatırlatılıyor. Fransa siyasi manzarası çok hızlı değişen bir ülke olarak bilinir. Ama bu seçim, Fransa'nın 1958'de Beşinci Cumhuriyet'in kuruluşundan bu yana potansiyel olarak en önemli seçimi olarak tanımlanıyor. Heyecanlı ve endişeli bekleyiş sürüyor.